Azalan Marjinal Fayda Ne Demektir?

İlk bakışta ekonomi eğitimine yeni başlayan kişilere biraz karmaşık bir kavram gibi görünse de marjinal fayda kavramı iktisatın en temel ve en basit kavramlarındandır. Yine de yeterince net anlaşılmadığında marjinal ikame oranı, azalan marjinal verimler gibi kavramların anlaşılmasında güçlük çıkarabilir.

Fayda temelde bir mala veya hizmete duyulan ihtiyaçtan kaynaklanır. Mala duyulan ihtiyaç ne kadar şiddetliyse elde edilen fayda da o kadar yüksek olacaktır. Buradan çıkarılması gereken sonuç ihtiyacın şiddetinin ve faydanın doğru orantılı olduğudur. Bir diğer önemli nokta da mala duyulan ihtiyacın her zaman sabit olmadığıdır. Örneğin, kahvaltıyı ve öğle yemeğini atladığımızda akşam yemeğine büyük bir iştahla ve açlıkla otururuz. Ya da borca batmışsak ve haciz tehlikesi altındaysak paraya müthiş bir ihtiyaç duyarız. Bu gibi ihtiyaç durumlarında tükettiğimiz malın faydası da aynı oranda yüksek olacaktır.

Tüketim Nedir?

En basit tanımıyla tüketim insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal ve hizmetlerin kullanımıdır. Tüketim, bir malın nihai kullanımıdır. Yani bir anlamda ekonomik faaliyetin son aşamasıdır. Bu nedenle bir malın üretim faaliyetinde kullanılması tüketim olarak nitelendirilmemelidir. Örneğin, şekerin evde kullanımı tüketimken, bir gıda endüstrisinde kullanımı malın faydası yok edilmeyip yalnızca şekil değiştirdiğinden tüketim sayılmaz.

İnsanlar malları fayda elde edebilmek amacıyla tüketir. Ancak malın tüketilmesi o malın tamamen yok edilmesi anlamına gelmeyebilir. Örneğin buzdolabı, otomobil, çamaşır makinesi, ev gibi malların faydalı kullanım ömrü yıllarca sürer. Dolayısıyla böyle mallardan uzun süre sürekli olarak yararlanılabilir. Öte yandan, ekmek, yumurta gibi gıda maddeleri, kömür, benzin gibi yakıtlar bir defalık fayda sunar ve mal tüketildiğinde faydalı ömrü de tükenmiş olur.